ประเทศไทยอยู่อันดับที่ 51 ของโลกในเรื่องความมั่นคงทางอาหาร
ทำไม? ทั้งที่เรามองตัวเองเป็นครัวโลก

ดูที่ 1. ปริมาณเพียงพอ 2. เข้าถึงได้ 3. ใช้ประโยชน์ได้จริง 4. ต้องมั่นคง

ประเทศไทยปลูกข้าวได้ปริมาณมาก แต่ใช้ต้นทุนในการปลูกข้าวสูงมากเช่นกัน ทั้งที่น่าจะลดได้ ส่วนหนึ่งเพราะเราคุ้นชินกับสิ่งที่คนรุ่นก่อนหน้าทำ เคยทำแบบไหน เราก็ทำแบบนั้น โดยลืมไปว่าต้นทุนและการใช้ทรัพยากรสูงมาก แต่วิธีการไม่มีอะไรใหม่
เปรียบเทียบกับประเทศอื่นที่ปลูกข้าว มีการใช้นวัตกรรมสำหรับบริหารจัดการน้ำ วิเคราะห์เมล็ดพันธุ์ ผลผลิตที่ได้จึงมีประสิทธิภาพ

เราเก่งเกษตรกรรม แต่วันนี้ต้องบูรณาการอะไรเข้าไปด้วย เพราะเรายืนอยู่ด้วยต้นทุนที่เสี่ยงเกินไป

การปฏิวัติยุคหินใหม่ (Neolithic Revolution) ประมาณ 12,000-9,000 ปีที่แล้ว
หัวใจสำคัญคือ การปฏิวัติเกษตรกรรม
พูดง่ายๆ คือเราเปลี่ยนชีวิตจากที่อยู่ภายใต้กฎเกณฑ์ธรรมชาติ พึ่งพิงระบบธรรมชาติ มาเป็น ต่อไปนี้เราจะปลูกพืชเอง

ผลกระทบที่เกิดขึ้นจากการปฏิวัติเกษตรกรรม ต้องบอกว่าใหญ่โตมโหฬาร
ทุกวันนี้เราอาจมองความเปลี่ยนแปลงแค่เทคโนโลยี แต่จุดแรกเริ่มต่างๆ เกิดขึ้นช่วงนี้ทั้งสิ้น

เวลาปลูกพืชต้องมีการลงทุนทั้งระบบชลประทานและแรงงาน การทำแบบนี้ได้ต้องมีการจัดการ เกิดคนที่ลุกขึ้นมาบอกว่า แรงงานต้องทำงานนะ ไม่ทำงานมีปัญหา ระหว่างรอผลผลิตมีการจัดสรรปันส่วนทรัพยากรให้แรงงาน พอผลผลิตออก ต้องเก็บเกี่ยว เอาเข้ายุ้งฉาง ไม่งั้นเกิดการฉกฉวย ดังนั้นอารยธรรม รัฐ เมือง อาณาจักรทั้งหลายเกิดขึ้นจากตรงนี้

เชื่อไหมว่า ภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้เข้าสู่ยุคปฏิวัติหินใหม่ช้ามาก คือเปลี่ยนจากเก็บของป่าล่าสัตว์ ไปเป็นสังคมพึ่งพิงเกษตรกรรมช้ากว่าบริเวณอื่นหลายพันปี
ทำไมเริ่มช้า?

เพราะบริเวณนี้เป็นป่าอุดมสมบูรณ์ สภาพอากาศไม่แกว่ง คนแถบนี้ไม่มีความจำเป็นต้องอยู่รวมกันเพื่อช่วยกันถางป่าปลูกพืช ยิ่งรวมกันมากอาจจะยิ่งแย่งอาหารจากป่าด้วยซ้ำ ดังนั้นชุมชนจึงอยู่กระจาย เกิดลักษณะสังคมชนเผ่าในป่ามากกว่า นี่คือภาพรวมของผู้คนในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

รายการ Envi Insider
รศ.ดร.พิสุทธิ์ เพียรมนกุล ภาควิชาวิศวกรรมสิ่งแวดล้อม คณะวิศวกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
คุณากร วาณิชย์วิรุฬห์ นักประวัติศาสตร์
สรณัญช์ ชูฉัตร CEO, ETRAN (Thailand)