บ้านเกิดโมสาร์ท (Mozart)
4,449 views
0
0
"จุลสารฉบับนี้ตรงกับเดือนมกราคม เดือนครบรอบคล้ายวันเกิดโมสาร์ท นักประพันธ์เพลงผู้ยิ่งใหญ่ ชื่อเสียงและความนิยมมีมายาวนานกว่าสองร้อยปี บทความในฉบับนี้จึงขอคารวะด้วยการเยี่ยมเยือนบ้านเกิดของท่านที่เมืองซัลส์บวร์ก (Salzburg) ประเทศออสเตรีย (Austria)"

โวล์ฟกัง อมาดิอุส โมสาร์ท (Wolfgang Amadeus Mozart) เกิดเมื่อวันที่ 27 มกราคม ค.ศ. 1756 ที่เมืองซัลส์บวร์ก เป็นบุตรชายของ เลโอโปล์ด โมสาร์ท และแอนนามารี โมสาร์ท (Leopold & Anna-Marie Mozart) มีพี่น้องทั้งหมด 7 คน เหลือรอดมาจนโตเพียง 2คน คือ โวล์ฟกัง และ นันเนิร์ล (Nannerl) พี่สาว บิดาเป็นครูสอนดนตรีและนักดนตรีในราชสำนัก ของสมเด็จพระสังฆราชแห่งซัลส์บวร์ก (Archbishop of Salzburg) สองพี่น้องโมสาร์ทแสดงความสามารถทางดนตรีให้ประจักษ์ตั้งแต่ยังเล็กๆ โวล์ฟกังนั้น ว่ากันว่า เพียงเดินเตาะแตะก็เล่นเปียโนเป็นเพลง อายุเพียง 5-6 ขวบแต่งเพลงซิมโฟนีได้ โดยบิดาบันทึกโน้ตให้ และอายุ 12 ขวบ ก็แต่งอุปรากรสำเร็จ

โวล์ฟกัง อมาดิอุส โมสาร์ท (Wolfgang Amadeus Mozart) นักประพันธ์เพลงผู้ยิ่งใหญ่

เมื่อบิดาฝึกปรือฝีมือลูกทั้งสองจนเก่งกาจ ก็พาบุตรสาวบุตรชายออกตระเวณแสดงดนตรีเป็นที่เลื่องลือไปทั่วแว่นแคว้นแดนยุโรป ตั้งแต่โวล์ฟกังอายุเพียง 6-7 ขวบ นันเนิร์ลอายุ 11-12 ขวบ จนโวล์ฟกังโตเป็นหนุ่มอายุ 16 ปี จึงเลิกตระเวณทัวร์ กลับมาใช้ชีวิตเป็นนักดนตรีและนักแต่งเพลงประจำราชสำนักเดียวกับบิดา ช่วงนี้โมสาร์ทแต่งเพลงไว้มากทีเดียว แต่เบื่อชีวิต เพราะต้องมาจำเจอยู่เมืองชนบทเล็กๆ หลังจากเคยไปเห็นโลกกว้างมาแล้ว

ในที่สุด หลังจากดิ้นรนจะออกจากบ้านเกิดอยู่เสมอๆ ในช่วง 10 ปีท้ายของชีวิตอันแสนสั้น ราวค.ศ. 1780-1791 โวล์ฟกังก็มาใช้ชีวิตทำงานดนตรี มีครอบครัวอยู่ที่กรุงเวียนนา เมืองหลวง เพื่อโอกาสในการทำงานที่ดีกว่า และไม่ช้าไม่นานก็มาด่วนจากโลกนี้ไปด้วยวัยเพียง 35 ปี

เมืองชนบทซัลส์บวร์กซึ่งเป็นบ้านเกิดที่โมสาร์ททั้งรักทั้งชัง ใช้ชีวิตเติบโตและทำงานดนตรีไว้มากมาย เป็นเมืองเล็กๆ สวยงามราวกับรูปถ่ายในโปสการ์ด ด้วยธรรมชาติอันเป็นขุนเขากว้างใหญ่ ด้วยรากฐานศิลปวัฒนธรรมที่ผสมผสานทั้งวัฒนธรรมของคริสตศาสนจักรและฝ่ายอาณาจักร ในรอบกว่า 5 ทศวรรษที่ผ่านมา หลังสงครามโลกครั้งที่สอง เมืองเล็กๆนี้ก็กลายมาเป็นแหล่งท่องเที่ยวสำคัญแห่งหนึ่งของสาธารณรัฐออสเตรีย นอกเหนือจากธรรมชาติอันงดงาม อากาศบริสุทธิ์ เรื่องราวของครอบครัวโมสาร์ทรวมทั้งบ้านเกิด ก็เป็นสิ่งดึงดูดใจให้นักท่องเที่ยวหลั่งไหลมาที่นี่

ซัลส์บวร์กเป็นเมืองอกแตก คือมีแม่น้ำซัลซัค (Salzach) ไหลผ่านใจกลางเมือง ฝั่งตะวันตกของแม่น้ำเก่าแก่กว่าฝั่งตะวันออก บ้านของครอบครัวโมสาร์ทที่ปัจจุบันเปิดเป็นพิพิธภัณฑ์และอนุสรณ์สถานก็มีอยู่ทั้งสองฝั่งแม่น้ำ แต่นักท่องเที่ยวก็ไม่ต้องท้อใจ อยู่ห่างกันระยะเดินเหนื่อยนิดๆเท่านั้น เพราะเมืองนี้เล็กนิดเดียว

บ้านหลังแรกที่นักท่องเที่ยวมาเยี่ยมเยือนกันมาก คือบ้านที่โวล์ฟกัง โมสาร์ทเกิด ตั้งอยู่ที่ถนนเกอทรัยเดอกาสเซอ (Getreidegasse) ทางฝั่งตะวันตกของแม่น้ำ บ้านเกิดของโมสาร์ทจะเห็นเด่นแต่ไกล ทาสีเหลืองจ๋อยตัดขอบขาว มีธงแดงขาวของทางการห้อยเอาไว้กะมิให้คลาดสายตาผู้มาเยือน

พ่อแม่ของโวล์ฟกังและนันเนิร์ล แต่งงานแล้วมาเช่าอยู่ชั้น 3 ของตึกหลังนี้ในปี ค.ศ. 1741 ลูกทุกคนก็เกิดที่บ้านหลังนี้ เฉพาะชั้นสามที่ครอบครัวโมสาร์ทเช่าอยู่ มีห้องนั่งเล่น ห้องนอนใหญ่ ห้องทำงาน ห้องนอนเล็กและครัว อย่างละหนึ่งห้อง เรียบไม่หรูหรา

มูลนิธิโมสาร์ทนานาชาติ (International Mozart Foundation) มาซื้อตึกหลังนี้แล้วจัดเป็นพิพิธภัณฑ์บ้านเกิดโมสาร์ท (Mozart Geburthaus) จัดแสดงเอกสาร โน้ตเพลง ข้าวของเครื่องใช้ส่วนตัวของครอบครัวโมสาร์ท รวมทั้งสมบัติชิ้นสำคัญๆ เช่น ไวโอลินคันเล็กที่ใช้ฝึกตอนเด็ก คอนเสิร์ทไวโอลินที่ใช้แสดงเสมอๆ รวมทั้งคลาวิคอร์ดที่ใช้แต่งอุปรากรเอก 'ขลุ่ยวิเศษ' (Die Zauberflote)

ในปี ค.ศ. 1773 ย่านบ้านเกิดชักเริ่มแออัด และครอบครัวโมสาร์ทต้องการบ้านใหญ่ขึ้นไว้รับรองเพื่อนฝูงตลอดจนลูกศิษย์ลูกหาทั้งของ เลโอโปล์ดและโวล์ฟกัง ครอบครัวจึงย้ายมาอยู่ อพาร์ตเมนท์ 8 ห้อง หรูหราพอสมควร แถวมาคาร์ทสแควร์ (Makart Square) ทางฝั่งตะวันออกของแม่น้ำ ในสมัยของโมสาร์ทเรียกกันว่า ฮันนิบาลสแควร์ (Hannibal Square) ในตอนนั้นโวล์ฟกังทำงานเป็นนักดนตรีและนักแต่งเพลงประจำราชสำนักแล้ว ผลงานส่วนใหญ่จากช่วงปี ค.ศ. 1773-1780 ก็ผลิตขึ้นที่นี่ และบ้านหลังนี้ยังเป็นที่ชุมนุมเพื่อซ้อมและแสดงดนตรีระหว่างเพื่อนฝูงและชนชั้นนำของเมืองในสมัยนั้นด้วย

บ้านหลังนี้เงียบเหงาลงไปเมื่อโวล์ฟกังแยกตัวออกไปอยู่กรุงวียนนา และเงียบเหงาลงไปอีกเมื่อนันเนิร์ลแต่งงานออกเรือนไปอยู่ต่างเมือง เลโอโปล์ด ผู้บิดาเสียชีวิตอย่างเงียบเหงาในบ้านหลังนี้ในปี ค.ศ. 1781

ปัจจุบันบ้านหลังนี้เหลือเล็กนิดเดียว เพราะถูกระเบิดลงระหว่างสงครามโลกครั้งที่ 2 มูลนิธิโมสาร์ทนานาชาติมาซื้อไว้เป็นสมบัติเมื่อปี ค.ศ. 1955 และเปิดเป็นพิพิธภัณฑ์เก็บรวบรวมเอกสารต่างๆเกี่ยวกับโมสาร์ท

ฤดูใบไม้ผลิหรือฤดูร้อนปีหน้า หากดินแดนยุโรปยังไม่กลายเป็นสมรภูมิรบของสงครามใหญ่ ก็ขอเชิญชวนไปเยือนเมืองเล็กๆอันสงบสวยงามนี้ รวมทั้งไปไหว้คารวะครอบครัวนักดนตรีเอกโมสาร์ทกัน ระหว่างนี้ก็ขอเชิญฟังเพลงไพเราะต่างๆที่โมสาร์ทแต่งขึ้นที่บ้านทั้งสองแห่งนี้ไปพลางๆ ในคืนวันพฤหัสบดีที่ 14 มกราคมที่จะถึง ในรายการพิเศษ Mozart in Salzburg