จิตรกรรมฝาผนังวัดสุทัศน์ จิตรกรรมชิ้นเอกแห่งกรุงรัตนโกสินทร์

วัดสุทัศนเทพวรารามราชวรมหาวิหาร หรือที่เรียกกันว่า วัดสุทัศน์ เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร
พระอารามหลวงประจำรัชกาลที่ 8 มีภาพจิตรกรรมฝาผนังที่ถือว่าเป็นจิตรกรรมฝาผนังชิ้นเอกแห่งกรุงรัตนโกสินทร์

ชื่อ สุทัศนเทพวราราม มาจาก สุทัสสนนคร เป็นนครที่ประทับของพระอินทร์บนยอดเขาพระสุเมรุ

พระราชดำริในรัชกาลที่ 1 และรัชกาลที่ 3 ที่ทรงสร้างวัดสุทัศน์ เพราะตำแหน่งที่ตั้งของวัดสุทัศน์ในขณะนั้นอยู่ใจกลางพระนคร

ภาพจิตรกรรมฝาผนังชิ้นเอกที่ควรค่าแก่การไปเยี่ยมชมอยู่ในพระวิหารหลวงและพระอุโบสถ

วัดสุทัศน์มาสำเร็จเป็นวัดในสมัยรัชกาลที่ 3 แต่การวาดภาพจิตรกรรมฝาผนังในพระวิหารหลวงเริ่มวาดตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 2 จึงมีลักษณะคาบเกี่ยวของงานจิตรกรรมสองรัชกาล ขณะที่จิตกรรมฝาผนังในพระอุโบสถวาดขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 3 (มีวาดเพิ่มเติมสมัยรัชกาลที่ 4)

จิตรกรรมในสมัยรัชกาลที่ 3 นิยมวาดภาพเล่าเรื่องเกี่ยวกับพระพุทธศาสนา เช่น ประวัติพระอรหันต์องค์สำคัญ ไม่ได้ยึดอยู่แค่ทศชาติชาดกหรือพุทธประวัติ

ผนังสี่ด้าน วาดภาพประวัติอดีตพระพุทธเจ้า 28 พระองค์
เสาพระวิหารหลวง วาดภาพโลกสัณฐาน ป่าหิมพานต์ ทวีปทั้งสี่ที่อยู่ล้อมรอบเขาพระสุเมรุ มีภาพชิ้นเอกคือ ช้างสิบตระกูลในป่าหิมพานต์

ที่มาของเปรตวัดสุทัศน์
คือภาพวาดบนเสาพระวิหารหลวงต้นหนึ่ง เป็นภาพพระอรหันต์โปรดเปรตตนหนึ่ง

ภายในพระอุโบสถเป็นโถงใหญ่ ไม่มีเสา
ผนังสี่ด้านเป็นภาพจิตรกรรมว่าด้วยเรื่องประวัติของพระปัจเจกพุทธเจ้า

พระปัจเจกพุทธเจ้า
คือพระพุทธเจ้าในอุดมคติในคัมภีร์ทางพุทธศาสนา
เป็นพระพุทธเจ้าประเภทหนึ่งที่ตรัสรู้แล้วไม่ได้ออกสั่งสอนใคร ประทับอยู่ที่เขาคันธมาทน์ในป่าหิมพานต์

รายการไทยศึกษา
อ.วราภรณ์ จิวชัยศักดิ์ สถาบันไทยศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ผศ.ดร.ดินาร์ บุญธรรม ภาควิชาประวัติศาสตร์ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย