ประเพณีไหว้ผีของคนไทย

• ความเชื่อเรื่องผีเป็นความเชื่อของคนที่เคยอาศัยอยู่ในดินแดนที่เรียกว่าประเทศไทย ตลอดจนเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และมีอยู่ก่อนที่พุทธศาสนาและศาสนาพราหมณ์-ฮินดูจะเข้ามา

• ผีอยู่ในการรับรู้ของผู้คนมาตั้งแต่ยุคดึกดำบรรพ์ มีความผูกพันกันอยู่

• ผีประเภทแรกที่คนกราบไหว้บูชาคือ ผีบรรพบุรุษ เชื่อว่าวิญญาณปู่ย่าตายายไม่ได้ไปไหน อยู่ปกปักษ์รักษาลูกหลาน ดังนั้นจึงมีการเซ่นไหว้ หลักฐานที่สะท้อนความเชื่อคือหลุมฝังศพ มีการนำข้าวของเครื่องใช้ สัตว์เลี้ยง บริวาร เพื่อให้ดวงวิญญาณผู้ตายนำไปใช้

• เมื่อพุทธศาสนาเข้ามาดินแดนแถบนี้ พุทธศาสนาไม่ได้ปฏิเสธการมีอยู่ของวิญญาณ ปรากฏอยู่ในความเชื่อเรื่องสังสารวัฏ เพียงแต่พุทธศาสนาไม่ได้ให้ลุ่มหลง ยึดเป็นสรณะ

• บุญ แปลว่า การชำระ ฟอก ล้าง หมายถึง ชำระล้างจิตใจ
บุญในพุทธศาสนา ไม่ได้หมายถึงการทำบุญใส่บาตร ถวายสังฆทาน เลี้ยงพระอย่างเดียว แต่การทำบุญมีอยู่ 10 ประการ
.
รายการไทยศึกษา
อ.วราภรณ์ จิวชัยศักดิ์ สถาบันไทยศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ผศ.ดร.ดินาร์ บุญธรรม ภาควิชาประวัติศาสตร์ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย