550 ปีชาตกาลคุรุนานักเทพ ผู้ก่อตั้งศาสนาซิกข์
"เอก โองการ" สัญลักษณ์ของศาสนาซิกข์

บ้างร้องเรียก "ราม ราม" บ้างเพรียกนาม "ขุดาอี"
บ้างว่า "กุสสายี" บ้างก็ว่าพระ "อัลลอฮ์"
ทุกสิ่งที่ดำรง ล้วนพระองค์เป็นต้นตอ
ทุกสิ่งที่วอนขอ ทรงประทานด้วยการุณย์
บ้างไปท่าน้ำวัด บ้างไปฮัจญ์แสวงบุญ
บ้างตั้งโหมกุณฐ์ บ้างสุญูดก้มศิระกราน
บ้างสวดพระเวทก้อง บ้างก็ท่องอัลกุรอ่าน
บ้างสวมนีลสะคราญ บ้างสวมเศวตสะอาดหรู
บ้างว่าข้ามุสลิม บ้างกระหยิ่มข้าฮินดู
บ้างสวรรค์ "สุรคินทู" บ้าง "ภิสัต" ตามอัชฌาสัย
คุรุนานักท่าน ได้ประทานรหัสนัย
แห่งองค์พระทรงชัย ผู้เป็นเจ้านิรันดรฯ

[ แปลโดย ณัฐ วัชรคิรินทร์ ]

• เกิดเมื่อวันที่ 14 เมษายน ค.ศ. 1469 ถึงแก่กรรมเมื่อ 22 กันยายน ค.ศ. 1539 (อายุ 70 ปี) ในสมัยที่ท่านยังมีชีวิตอยู่ เป็นที่รู้จักกันในนาม "บาบานานัก"

• ท่านเกิดในครอบครัวที่มีฐานะดี บิดาน่าจะมีอาชีพนักบัญชี ท่านได้รับการศึกษาโดยเฉพาะภาษาเปอร์เซียจากอาจารย์ชาวมุสลิม ส่งผลให้ในภายภาคหน้าท่านจึงเขียนกลอนสวดและกวีในภาษาปัญจาบีที่มีการผสมผสานของคำที่มาจากภาษาเปอร์เซียและอาหรับ

• ในยุคสมัยของท่าน ผู้นำทหารที่เรียกว่า Babur สืบสายสกุล Timur หรือ Tamerlane เรืองอำนาจ ยึดพื้นที่ปัญจาบจากราชวงศ์ Lodhi และประกาศตนเองเป็นผู้ปกครองแห่งโมกุลคนแรก

• ปัญจาบในยุคนั้น นอกจากมีผู้รุกรานเข้ามาแล้ว ยังมีพ่อค้า ครูสอนศาสนานิกายต่างๆ ด้วย ทั้งหมดนี้เปรียบเสมือนการทดลองความเชื่อและการปฏิบัติ ซึ่งความเชื่อทางศาสนามีไม่น้อยทีเดียว เช่น อิสลามแบบซูฟีรุ่งเรืองในเมืองลาฮอร์ มุลตาน การที่คนส่วนใหญ่นับถือศาสนาฮินดู การบูชาพระศิวะ มีโยคีที่เรียกว่านาถ มีขบวนการภักติซึ่งในนั้นมี Kabir อยู่ด้วย

• ประโยคที่มีชื่อเสียงโด่งดังของท่านคือ Na ko Hindu na ko Musalman แปลว่า ไม่มีฮินดู ไม่มีมุสลิม ทำให้หลายคนตีความว่า คุรุนานักได้หลักคิดของตนสังเคราะห์มาจากสองศาสนานี้

• แต่ในความจริง คุรุนานักน่าจะหันไปสู่การสร้างอะไรใหม่มากกว่า ดังที่ท่านได้กล่าวไว้ว่า "neither the veda nor the kateb"

• สำหรับคุรุนานัก เช่นเดียวกับ Kabir เชื่อในพระเจ้าที่เป็น Nirankar หรือ อรูป แต่สิ่งที่คุรุนานักแตกต่างจากลัทธิซูฟีหรือขบวนการภักติคือ ไม่ต้องการเน้นแต่การอุทิศส่วนตนหรือการไถ่บาปส่วนตน แต่ให้ผู้ปฏิบัติตามท่านไม่ใช่บูชาอย่างเดียว แต่ต้องกระทำเพื่อสังคมด้วย (ให้ความสำคัญกับการทำเพื่อเพื่อนมนุษย์ด้วยกัน)

• The Sikh langar, a communal kitchen and collective meal

• หลักความเชื่อของคุรุนานัก ที่นำมาสู่ความเป็นซิกข์มี 3 ข้อ
1. kirat karni ทำงานด้วยมือของตน
2. naam japna ระลึกถึงพระเจ้า
3. wand chhakna แบ่งปันรายได้ของตน

รายการปกิณกะอินเดีย
สุรัตน์ โหราชัยกุล และ ณัฐ วัชรคิรินทร์ ศูนย์อินเดียศึกษาแห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย